સોમનાથ મંદિર, સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાતમાં આવેલું, પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગ માનવામાં આવે છે, જે હિંદુ ભગવાન શિવનું ભક્તિમય પ્રતિનિધિત્વ છે. ભારતના સૌથી જૂના મંદિરોમાંનું એક, ભગવાન શિવને સમર્પિત આ મંદિરનું વર્ણન ઋગ્વેદમાં પણ કરવામાં આવ્યું છે. તેને પ્રભાસ તીર્થ પણ કહેવામાં આવે છે. આ મંદિર હિન્દુઓ માટે પવિત્ર યાત્રાધામોમાંનું એક છે. આ મંદિર તેની રચના માટે વિશ્વભરમાં આકર્ષણનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. ઈતિહાસમાં આ મંદિર ઘણી વખત તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું પરંતુ દરેક વખતે તે જ ભવ્યતા સાથે ફરીથી બનાવવામાં આવ્યું હતું.

શ્રી સોમનાથ ટ્રસ્ટ દ્વારા સંચાલિત આ મંદિર ભારતીય ઉપખંડના પશ્ચિમ ખૂણા પર અરબી મહાસાગરના કિનારે બાંધવામાં આવ્યું છે. મંદિરમાં સ્થિત પ્રાચીન જ્યોતિર્લિંગ સંકુલનો રંગ અનોખો છે. સ્કંદ પુરાણમ, ભાગવત પુરાણ, શિવ પુરાણ જેવા પ્રાચીન ગ્રંથોમાં પણ મંદિરનો ઉલ્લેખ છે.

સોમનાથ મંદિર ગુજરાતના પશ્ચિમ કિનારે સૌરાષ્ટ્રમાં વેરાવળ નજીક પ્રભાસ પાટણમાં આવેલું છે. તે ગુજરાતનું પર્યટન સ્થળ પણ છે.

મંદિર ટ્રસ્ટ નિયમિતપણે સોમનાથ મંદિરના લાઈવ દર્શનનું પ્રસારણ કરે છે. આજના લાઈવ દર્શન અહીંથી જોઈ શકાય છે.

જ્યોતિર્લિંગ એ ભગવાન શિવના પવિત્ર મંદિરો છે; એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવે પોતે આ સ્થળોની મુલાકાત લીધી હતી અને તેથી તેઓ ભક્તોના હૃદયમાં વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે.

સોમનાથ મંદિર ભારતના પશ્ચિમ ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્રમાં પ્રભાસ પાટણમાં આવેલું છે – પૌરાણિક સરસ્વતી, હિરણ્યા અને કપિલા નદીઓના સંગમ પર – ત્રિવેણી સંગમ. તે જ્યોતિર્લિંગોમાંનું પ્રથમ માનવામાં આવે છે – જ્યાં ભગવાન શિવનું પ્રથમ સ્થાન છે. જ્યા ભગવાન શિવજીએ પોતાની જાતને પ્રગટ કરી છે.